Σχολικός εκφοβισμός - θυματοποίηση

 

Α/ ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΩ;

  • Τι είναι ο εκφοβισμός;

Μια συνειδητή, επιθυμητή, εσκεμμένη και επαναλαμβανόμενη βίαιη πράξη με σκοπό να βλάψει, να προκαλέσει πόνο, να δημιουργήσει το φόβο μέσα από την απειλή περαιτέρω επιθετικότητας (Τσίτουρα,2006).

Μορφές σχολικού εκφοβισμού μεταξύ των μαθητών του σχολείου

  • Σωματική επίθεση (σπρωξίματα, κλωτσιές, μπουνιές, χαστούκια κλπ.)
  • Συναισθηματική επίθεση (σκόπιμη απομόνωση του παιδιού-θύματος, το να κρύβουν τα βιβλία του, να λερώνουν και να καταστρέφουν τα πράγματά του, να εκβιάζουν για χρήματα κλπ)
  • Λεκτική επίθεση (κοροϊδία, βρίσιμο, Β/ σαρκασμό, ειρωνεία, διάδοση ψευδούς φήμης, ρατσιστικά ή ομοφοβικά σχόλια, χειρονομίες, συκοφαντικά γκράφιτι, απειλές κλπ.)
  • Σεξουαλικός εκφοβισμός (ανεπιθύμητο άγγιγμα, απειλές, προσβλητικά μηνύματα, γράμματα και εικόνες, λεκτική παρενόχληση κλπ)
  • Ηλεκτρονικός εκφοβισμός (χρήση Ίντερνετ, email, chat room, κλήσεις κινητών και sms με κακοποιητικό και απειλητικό περιεχόμενο, χρήση κάμερας με σκοπό την απειλή και την ταπείνωση του παιδιού)
  • Ρατσιστικός εκφοβισμός, συμβαίνει όταν τα παιδιά κάνουν διακρίσεις, συστηματικά ενώ χρησιμοποιούν τα ρατσιστικά σχόλια σε βάρος των αλλόγλωσσων μαθητών ή των παιδιών με σωματική ή πνευματική αναπηρία.

 

 

Β/ ΠΟΙΑ ΤΑ ΣΗΜΑΔΙΑ ΤΗΣ ΘΥΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗΣ;

  • Γίνεται επιθετικό, παράλογο, ανήσυχο ή εκφοβίζει άλλα παιδιά ή αδέρφια.
  • Σταματά να τρώει ή αρχίζει να τραυλίζει.
  • Κλαίει πριν κοιμηθεί/έχει εφιάλτες.
  • Φοβάται να χρησιμοποιήσει το κινητό ή το ηλεκτρονικό του ταχυδρομείο.
  • Δεν θέλει να πάει μόνος/η σχολείο.
  • Κάνει απουσίες/κοπάνες.
  • Πέφτει η σχολική του επίδοση.
  • Επιστρέφει με σχισμένα ρούχα, βιβλία ή με ελλιπή πράγματα.
  • Ζητά ή κλέβει χρήματα (για να τα δώσει στον θύτη).
  • Χάνει συνέχεια τα χρήματά του ή επιστρέφει πεινασμένο.
  • Έχει ανεξήγητες μελανιές-χτυπήματα.
  • Δίνει απίθανες εξηγήσεις για όλα τα παραπάνω.
  • Απειλεί με αυτοκτονία.

 

 

Γ/ ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΟΥΜΕ ΤΟ ΠΑΙΔΙ-ΘΥΜΑ;

ΣΥΖΗΤΑΜΕ ΚΑΙ ΤΟΥ ΛΕΜΕ:

  • Διατήρησε την ψυχραιμία και την αυτοπεποίθησή σου.
  • Μην απαντάς στις κοροϊδίες, μη μπαίνεις σε διάλογο, κάνε ότι δεν τις ακούς.
  • Κοίταξέ τους στα μάτια και πες τους καθαρά και σταθερά «ΣΤΑΜΑΤΑ».
  • Πες αμέσως τι συνέβη στο δάσκαλό σου και στους γονείς σου.
  • Πες το σε έναν φίλο και ζήτα του να είναι μαζί σου στα διαλείμματα, στην τουαλέτα, στο σχολικό προαύλιο, από ή προς το σχολείο.
  • Αν σου έστειλαν απειλητικό sms ή email, κράτησέ το ως απόδειξη.
  • Αν δεν αλλάξει κάτι, άλλαξε σχολείο.

 

 

Δ/ ΤΙ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ;

  • Αν το παιδί σας είναι θύμα ή δρα ως θύτης, μιλήστε αμέσως στο δάσκαλο, στο διευθυντή, στους ειδικούς.
  • Ζητήστε ψυχολογική στήριξη για το παιδί σας.
  • Μιλήστε για τη μέρα του στο σχολείο, τη συμπεριφορά του αλλά και τις συμπεριφορές άλλων ως προς αυτό.
  • Επιβεβαιώνετε συχνά αν υπάρχουν περιστατικά εκφοβισμού στο σχολείο ή έξω από αυτό.
  • Πείτε στο παιδί να μη δίνει τον αριθμό του κινητού, του τηλεφώνου ή τη διεύθυνση του email του.
  • Εγγράψτε τα παιδί σε άλλες ομαδικές δραστηριότητες (αθλητισμό, προσκοπισμό, καλλιτεχνικά κλπ.),ώστε να γνωρίσει νέους φίλους και να ενισχύσει την αυτοπεποίθησή του.
  • Αν το παιδί τραυματιστεί από τους εκφοβιστές, ζητήστε από το σχολείο να ενημερώσει τους γονείς του παιδιού-θύτη και μιλήστε και εσείς μαζί τους.
  • Αλλάξτε σχολείο. Μιλήστε με το νέο διευθυντή και βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχουν ή δεν γίνονται ανεκτοί εκεί οι εκφοβιστές. 

 

 

Ε/ ΠΟΙΑ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΘΥΤΗ;

  • Παρουσιάζει επιθετικότητα ως προς τους άλλους.
  • Θεωρεί τη βία «μαγκιά» και γι ?αυτό καταφεύγει εύκολα σε αυτή, αφού αντλεί ικανοποίηση με το να κακομεταχειρίζεται τους άλλους.
  • Θέλει να ελέγχει και να εξουσιάζει τους άλλους.
  • Επιζητά τους «κόλακες», όσους επικροτούν την εκφοβιστική συμπεριφορά.
  • Έχει κακοποιηθεί από το οικογενειακό του περιβάλλον.
  • Μισεί τα αδύναμα παιδιά ή τα «διαφορετικά» παιδιά.

ΑΝ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΣΑΣ ΘΥΜΙΖΕΙ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ-ΘΥΤΗ

  • Σταματήστε αμέσως την επιθετική συμπεριφορά του παιδιού και εξηγήστε ότι ο εκφοβισμός, δεν είναι αποδεκτός από κανέναν.
  • Διδάξετε του να διεκδικεί αυτό που θέλει με ευγενικό τρόπο.
  • Μη χτυπάτε το παιδί για την επιθετικότητά του. Προτιμήστε την αφαίρεση προνομίων ως ποινή.
  • Επικοινωνήστε με το σχολείο και συζητείστε με το δάσκαλο/α του.
  • Πείτε «μπράβο», όταν συνεργάζεται με άλλα παιδιά και είναι φιλικό.
  • Βεβαιωθείτε ότι δεν έχει επιστρέψει σε επιθετικές συμπεριφορές.

 

 

ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΕΣ (bystanders)

Είναι τα "τρίτα" παιδιά, των οποίων η στάση, αδιαφορία, ή αποδοκιμασία ? παίζει καταλυτικό ρόλο στη συνέχιση του εκφοβισμού. Συμμετέχουν με κάποιο τρόπο στον εκφοβισμό γιατί φοβούνται να μιλήσουν, μήπως γίνουν τα επόμενα θύματα. Παράλληλα, αισθάνονται ενοχές, γιατί δε βοηθούν το θύμα. Συνήθως παρακολουθούν ή συμμετέχουν και δεν παρεμβαίνουν ενεργά σε όφελος του θύματος. Όταν οι "παρατηρητές" δεν ενθαρρύνουν το θύτη, εκείνος μένει χωρίς "θαυμαστές" και εκείνος σταματά. Να μη μένουν «αμέτοχοι», είναι οι συμβουλές των Ειδικών.

 

 

 

Βιβλιογραφία:

  • Το βιβλίο της Γραμμής-Σύνδεσμος για τους γονείς (2007). Πώς να μιλήσετε σε ένα παιδί για ? (Ι. Τσιάντης, Επιστ. Εποπτ., & Δ. Τζίκας & Σ. Βγενοπούλου, Επιστ. Επιμ.) (σσ. 114-121). Αθήνα: Ε.Ψ.Υ.Π.Ε./ Κοάν
  • Τσίτουρα, Σ. (2006).«Εκφοβισμός (bullying). Το θύμα, ο θύτης και οι παρατηρητές». ''Παιδί, Υγεία και Πολιτισμός'': 18ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ελληνικής Εταιρίας Κοινωνικής Παιδιατρικής και Προαγωγής της Υγείας. Ηράκλειο Κρήτης: Ελληνική Εταιρία Κοινωνικής Παιδιατρικής και Προαγωγής της Υγείας, Τμήμα Ιατρικής Πανεπιστημίου Κρήτης (28 - 30 Σεπτεμβρίου)

 

 

Χρήσιμοι Σύνδεσμοι:

  • www.obrela.gr: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ & ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΤΗΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗΣ
  • ΕΨΥΠΕ
  • ΧΑΜΟΓΕΛΟ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ
  • ΠΥΞΙΔΑ
  • ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ   ΘΕΟΔΩΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ, (MEd),

    Εκπαιδευτικός- Παιδαγωγός

Υπεύθυνη σχολικής βίας